پاییز نیامده، مهمانان نرسیده هنوز، دردسرهایش شروع شد. تنت به ناز طبیبان نیاز مباد پرنده مهاجر. این سرزمین اینگونه برای تو مهیا می شود با تور و دام و تفنگ.

مازندران سالانه میزبان هزاران پرنده مهاجر است. اما امید همه این پرندگان تک درنای مهاجر است که تقریبا به نمادی برای از میان رفتن نسل پرندگان مهاجر تبدیل شده است. از آن سالی که وی تنها بازگشت و مشخص شد که جفتش در میانه راه گرفتار تیر شکارچیان شده است، زمزمه های نسل کشی پرندگان مهاجر بر سر زبان افتاد.

این پرندگان از سرزمین های سرد سیبری عبور می کنند و به مازندران گرم و مرطوب می رسند اما انگار اینجا طعمه ای خوشمزه تر و چرب تر هستند هم برای افرادی که دوست دارند طعم خوراک غازهای وحشی را بچشند هم برای شکارچیانی که به طعم این اقبال، نسل کشی می کنند.

اگر در فصول بعد از برداشت برنج و آغاز بارش های پاییزی سری به مناطق مرکزی مازندران مانند بابلسر، محمودآباد، سرخرود و فریدونکنار بزنید عمق فاجعه را درک خواهید کرد.آسمان ها این شهرها که پرندگان مهاجر به واسطه تالاب هایشان به این سرزمین می آیند، مملو از تورها و دام های هوایی است. دام هایی که حتی آسمان خداوند را نیز برای پرواز پرندگان تنگ کرده اند. حالا در این میان صدای تیراندازی هم بشنوید آنگاه دیگر دسته هایی چند صدتایی پرندگان است که به هوا بلند می شوند و اما راه آسمان نیز باز نیست.

*موافقان و مخالفان

نسل کشی پرندگان مهاجر در مناطق مرکزی مازندران بر کسی پوشیده نیست، اگر حداقل ۵سال پیش به بازار پرنده فروشی فریدونکنار سر زده باشید، عمق فاجعه قابل دیدن بود. زیباترین پرندگان و مخلوقات خداوندی در شعله های آتش بازاریان و شکارچیان کباب می شدند و به فروش می رفتند و چه استقبالی می کردند خریداران.

قاضی و دزد در این مهلکه یکی بود؛ بسیاری از دوستداران حیوانات معتقد بودند محیط زیست از همان اهالی منطقه برای محیط بانی پرندگان استفاده می کند و اینها همان بودند که خود پرنده شکار می کردند اما این تعداد هم معتقد بودند که دستمزد کافی به محیط بانان پرداخت نمی شود و از این رو به این روش روی آورده اند.موافقان شکار پرندگان معتقدند اقتصاد کشاورزی در منطقه بر پایه زمین های آنها است و زمانی که ۶ماه از سال زمین ها توسط پرندگان مهاجر اشغال می شود جایگاه درآمدی شان اشغال شده است از این رو شکار پرندگان را حق خود می دانند.اما به وضوح مشخص است که دولت ها برنامه ای برای حفاظت از پرندگان مهاجر ندارند، از این رو این کار به بدترین شکل ممکن رسیده است.

آنچه مسلم است باید نیاز کشاورزان منطقه برآورده شود، حتی در مقاطعی اجاره زمین ها توسط دولت و پرداخت بهای آن مطرح شد که بی نتیجه ماند. ایجاد اشتغال در منطقه از طریق صنعت و تولید نیز راهکاری برای کسب درامد کشاورزان پیش بینی شده بود که به نظر نمی رسد در کوتاه مدت پاسخگو باشد.

*از بگیر و ببند تا راهکارهای اجتماعی

پاییز و زمستان ۹۶ اما طرح های ضربتی جلوگیری از کشتار پرندگان در مناطق فریدونکنار، بابلسر، محمودآباد و بابل آغاز شد. ابتدا با هر سختی بود از طریق فشار بر شهرداری فریدونکنار ابتدا تعداد تخته های فروش پرندگان در بازار معروف پرندگان این شهر کم شد و سپس این مکان تعطیل و به مکان دیگری منتقل شد و سپس بازار به صورت کلی تعطیل شد.تعدادی از محیط بانان منطقه هم گفته می شد تخلف کرده اند برکنارشدند شاید اینگونه نسل کشی خاتمه یابد.

*هر سال کمتر از پارسال

اگر چه محیط زیست مازندران، هر ساله شمارش تعداد پرندگان مهاجر را برعهده دارد اما یکی از افراد مسئول در تشکل های غیردولتی حمایت از پرندگان می گوید که محیط زیست اجازه نمی دهد که این تشکل ها آمار واقعی حضور پرندگان مهاجر را نشان دهنده کاهش چشمگیر این پرندگان است اعلام کند. وی که نمی خواهد نامش فاش شود می گوید تماس می گیرند و می گویند خبری از کاهش تعداد پرندگان ندهید آمارها را خودمان می دهیم.

دوستداران محیط زیست معتقدند تا زمانی که طرح های جلوگیری از شکار بی رویه پرندگان یک دست و برنامه ریزی شده نباشد و نیز سهم دولت ها از این طرح مشخص نباشد شکار بی رویه پرندگان ادامه خواهد داشت. چه آن زمان که آشکارا شکار می کردند و چه امروز که شاید مخفیانه نسل کشی پرندگان ادامه یابد.

*اطلاعیه مهم

در آستانه پاییز ۹۷ و آغاز ورود پرندگان، محیط زیست مازندران دست به کار شده است، اطلاعیه ای مهم  در خصوص شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر در سال ۱۳۹۷ صادر کرده است.

در این اطلاعیه آمده است؛  مهاجرت پرندگان زمستان گذران به تالاب و آبگیرهای استان مازندران از چند روز گذشته با ورود پرنده خوتکا به عنوان پیشقراولان میهمانان زمستانی شروع شد. در این راستا اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران در خصوص شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر در شهرهای فریدونکنار و محمود آباد، اطلاعیه ای صادر کرده است.

در راستای اجرای ساماندهی و مدیریت شکار و صید در شهرستان های فریدونکنار و محمودآباد، در سال ۱۳۹۳ طرحی ۵ ساله مبنی بر ساماندهی صید پرندگان و حذف روش‌های غیر سنتی و غیرقانونی تهیه و تدوین شد که این طرح مورد اتفاق نظر مسئولین استان نیز بوده که حذف روش های غیر گزینشی و صید و کشتار جمعی پرندگان را با روش تدریجی در برنامه قرار داده بود که متاسفانه اجرای این طرح از سوی دامگاهداران مورد تمکین قرار نگرفت.

در سال گذشته نیز در راستای برقراری تعامل، پنج جلسه با نمایندگان دامگاهداران و دستگاههای محلی برگزار شد که باز هم متاسفانه به علت عدم تمکین دامگاهداران به حذف روش های صید غیرگزینشی(کرس، گذر، دام هوایی و شب دام) عملاً برقرای تعامل ممکن نگردید و اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران بر اساس قوانین و مقررات و تکالیف سازمانی خود، نسبت به معرفی متخلفین به مراجع قضایی اقدام که بر اساس آرای صادره، برپایی هرگونه روش غیر گزینشی در سال ۱۳۹۷ ممنوع شده است.

*ممنوعیت شکار در سال ۹۷

با توجه به ممنوعیت شکار به روش های غیر گزینشی و اطلاع رسانی های گسترده صورت گرفته اعم از ابلاغ آرای قضایی صادره به متخلفین، اطلاع رسانی توسط رسانه های گروهی، صدا و سیما و استفاده از سایر روش های اطلاع رسانی در منطقه مانند نصب بنرهای هشدار دهنده و … هرگونه بهانه جویی را در خصوص هزینه های احتمالی برای آماده کردن اراضی و تهیه دانه از دامگاهداران سلب خواهد کرد.

همچنین متذکر می گردد، در صورت عدم اعلام ممنوعیت شکار از سوی سازمان دامپزشکی کشور،  این اداره کل جز روش سنتی دوما، آنهم برای دومادارانی که نسبت به اخد پروانه شکار اقدام کنند، بقیه روش های شکار را به رسمیت نشناخته و قطعا بر اساس حکم قضایی اقدام خواهد کرد.

همچنین یادآور می شود که هدف سازمان حفاظت محیط زیست، حفظ سنت دوما و جلوگیری از کشتار بی رویه و بیرحمانه، بمنظور استمرار و حفظ گونه های حیات وحش برای نسلهای آتی و نسل حاضر می باشد و با توجه به اتفاق نظر و همدلی میان دستگاه های مسئول و ناظر در سطح کشور، استان و شهرستان جهت اجرای صحیح قانون با حفظ سنت های پذیرفته شده، انتظار می رود تا دامگاهداران نیز در این خصوص همکاری لازم را به عمل آوردند.

آنچه مشخص است این است که باید نشست و دید سال ۹۷ برای پرندگان مهاجردر مازندران چگونه می گذرد اما مهم ترین نکته توسعه گردشگری پرنده نگر در مازندران به منظور از رونق انداختن شکار و نیز تدوین راهکارهای جایگزین برای کسب درآمد کشاورزان در فصول حضور پرندگان دراین اراضی است./حرف آنلاین-الناز پاک نیا