درحالی بیش از ۲ دهه از معضل پسماند در استان مازندران می‌گذرد و هر بار نیز رفع این چالش در برنامه‌های مدیران ارشد استان قرار می‌گیرد، ولی همچنان این خطه شمال کشور فاقد طرح جامع مدیریت پسماند است.

نبود طرح جامع مدیریت پسماند در استان مازندران باعث شده تا طرح‌های برای کاهش این معضل نیز به صورت جسته و گریخته و صرفا به جمع‌آوری و دفن مطرح باشد و عمده اصلی کار که حذف، کاهش و تفکیک زباله از سوی شهرداری‌ها به عنوان خط مقدم سر و سامان دادن به چالش زباله نادیده انگاشته شود و سالانه حدود ۵ تا ۱۰ درصد از درآمدهای شهری این استان که حدود بین یک هزار تا یک هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال را شامل می شود صرف جمع آوری، حمل و دفن زباله شود.
اگرچه از حدود یک دهه گذشته طرح هایی چون  ساخت کارخانه کمپوست و در حجم بزرگ و مدرن تری نیز طرح ساخت نیروگاه زباله سوز در استان مازندران اجرایی شد، ولی این واحدها نیز یا همانند نیروگاه زباله سوز ساری و نوشهر نیمه کاره اند و یا همانند واحدهای کمپوست فعال در برخی شهرها چون بابل، بهشهر و تنکابن موفقیت چندانی برای رفع مشکل پسماند نداشتند.
حال روز ناخوش مدیریت پسماند با نبود طرح جامع 
 کارشناسان زیست محیطی در مازندران عامل اصلی قرارگیری معضل پسماند در صدر مشکلات اجتماعی و زیست محیطی این خطه شمال کشور را نداشتن طرح مدیریت پسماند می دانند که شامل  حذف، تفکیک و یا کاهش مقدار پسماند در مبداء، بازیابی پسماندها و تصفیه پسماندها قبل از دفع پسماندها است.
این کارشناسان دلیل عدم تهیه طرح پسماند برای استان های شمالی کشور از جمله مازندران را با وجود در صدر بودن این معضل از دو دهه گذشته تاکنون قرار دادن مسوولیت صفر تا صد تهیه طرح مدیریت پسماند را بر دوش دولت ( وزارت کشور) می دانند و معتقدند: این دستورالعمل قانونی باعث شده تا شهرداری ها در شهرها فقط کارشان جمع آوری زباله باشد و تهیه طرح، ساخت واحدهای فراوری بر عهده دولت گذاشته شود و دولت ها نیز به دلیل مشکل مالی تاکنون توجه چندانی به این امر نداشتند.
حال ناخوش پسماند
دبیر کارگروه تشکل های زیست محیطی مازندران می گوید: معضل پسماند در این خطه شمال کشور مربوط به بیش از دو دهه گذشته است و با وجود وعده های ریز و درست تاکنون هیچ یک از این برنامه ها رنگ عملیاتی و اجرایی به خود نگرفته است.
داریوش عبادی درگفت و گو با خبرنگارایرنا گفت: متاسفانه عمده برنامه شهرداری های ما در حوزه پسماند به دلیل نبود طرح جامع مدیریت پسماند به جمع آوری، انتقال و دفن خلاصه شد و به دلیل عدم وجود قانون این نهاده ها الزام قانونی برای اجرایی کردن طرح های مکانیزه فراوری زباله نداشتند و صرفا مسوولیت اولیه را در این حوزه انجام دادند تا این که در سال های اخیر معضل پسماند به دلیل تنش اجتماعی و نبود مکان برای دفن، سرباز کرد.
وی اضافه کرد: به نظر می رسد در شرایط حاد فعلی باید تمام دستگاههای مرتبط از جمله شهرداری ها، محیط زیست، سازمان همیاری ، استانداری و حتی تشکل های زیست محیطی طرح های خود را برای به تصویب رساندن طرح جامع مدیریت پسماند مطابق با چشم انداز حداقل ۲۰ ساله به کار گیرند و علاوه بر آن طرح های فراوری چون  ساخت کارخانه کمپوست و نیروگاه زباله سوز نیز  هرچه سریعتر خاتمه یابد.
نبود طرح جامع مدیریت پسماند 
دبیر کارگروه  پسماند محیط زیست مازندران می گوید:  این استان با وجود کمبود زمین، مسافر پذیری و قرارگیری بخش زیادی از گستره شهری در نوار ساحلی، طرح جامع مدیریت پسماند که بتواند علاوه بر پوشش تمام شهرها، انواع پسماندهای تولیدی استانی را نیز تحت پوشش  دهد را در اختیار ندارد.
فرید فخار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: تمام فعالیت هایی که تاکنون در راستای کاهش معضل پسماند در استان مازندران نیز اجرا شد به دلیل نبود مدیریت جامع  و الزام آور  بودن  مصوبات آن برای دستگاههای متولی به صورت جست و گریخته اجرایی شد و علاوه بر آن به دلیل نبود آینده نگری در اجرای برخی برنامه ها از حالا طرح های نیمه بند نیز نیاز به بازنگری و اصلاح پیدا کرده که این کار نیز خود زمانبر است.
وی افزود: همچنین در مدیریت نیمه بند جامع پسماند در استان مازندران به معضل اجتماعی به عنوان یکی از مسایل اصلی و تاثیرگذار در اجرای این طرح ها نیز توجه نشده و این عدم آینده نگری باعث شد تا هم اکنون برخی از شهرهای ما برای دفع زباله و انتقال آن به شهر هدف با تنش اجتماعی مردم منطقه مواجه شوند.
فخار توضیح داد: به عنوان مثال در طرحی که از آن به عنوان مدیریت پسماند یاد می شود، مصوب شد که زباله برخی از شهرهای ساحلی به یکی از شهرهای اطراف انتقفال یابد که در ماههای اخیر، مردم این منطقه اجازه انتقال زباله این شهرها را به محل دفن زباله مصوب مدیریت پسماند نمی دهند و این در حالیست که باید ابتدا نسبت به این مشکل نیز آینده نگری می شد تا شهرهای فاقد محل دفن با مشکل مواجه نشوند.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر آن در طرح نیمه بند مدیریت پسماند، صرفا  جمع آوری زباله های خانگی مورد توجه قرار گرفته و سایر زباله ها شامل صنعتی، کشاورزی و حتی پزشکی در این طرح دیده نشد و این در حالیست که عمده معضل زباله ای ما  می توانند عفونی مرتبط با بیمارستان ها باشد.
دبیر کارگروه پسماند محیط زیست مازندران اظهارداشت : این در حالیست که این خطه شمال کشور برای رفع معضل پسماند نیازمند برنامه جامعی است که بتواند ضمن پوشش تمام شهرها، مسوولیت دستگاههای مرتبط و شهرداری ها را نسبت به طرح های فراوری مشخص می کرد.
وی طولانی شدن طرح فراوری زباله از جمله نیروگاه زباله سوز را ناشی از عدم مسوولیت پذیری دستگاهها از جمله شهرداری ها می داند و معتقد است: اگر مسوولیت پذیری به خصوص در شهرداری ها برای اجرایی شدن این واحدها وجود داشت، قطعا تاکنون باید این واحدها به بهره برداری می رسد و مشکل این شهرها از جمله نوشهر و ساری برطرف می شد.
فخار می گوید: شهرداری ساری سالانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد ریال برای جمع آوری زباله و انتقال و دفن آن هزینه می کند، ولی هیچ اعتباری در چند سال گذشته برای ساخت نیروگاه زباله سوز هزینه نکرد و این کار باعث شد تا این واحد با تاخیر اجرا شود و هزینه چند برابری را به دولت تحمیل کند.
وی اضافه کرد : این در حالیست که اگر طرح جامع مدیریت پسماند در مازندران وجود داشت، قطعا وظایف دستگاهها مشخص می شد و دستگاههای نظارتی از جمله محیطزیست نیز به راحتی می توانستند بر عملکردشان نظارت داشته باشند و کم کاری ها نیز در جایی مورد رسیدگی  قرار می گرفت و کار به سرانجام می رسید.
تدوین طرح جامع پسماند نیاز فوری و فوتی مازندران 
این کارشناس پسماند محیط زیست مازندران می گوید : در حال حاضر محیط زیست به توصیه مدیریت ارشد استان مازندران به دنبال تهیه طرح جامع مدیریت پسماند به عنوان نیاز اصلی و فوری استان است و تاکنون چندین نشست را با سازمان مدیریت برای اصلاح و بازنگری طرح های قبلی و تدوین طرح جامع برگزار کرد که بتواند کل استان را راهبری کند.
فخار اظهار داشت : در شرایط فعلی که معضل زباله به چالش اصلی استان مازندران تبدیل شد، نباید زمان را از دست داد و باید تمام تلاش خود را برای راه اندازی طرح های فراوری دست اجرا انجام دهیم و علاوه بر آن گیر و گور واحدهای کمپوست در شهرهای تنکابن، قائمشهر، نوز، بابل و بهشهر را رفع کنیم.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن باید از سطوح ملی نیز کارها را با پیگیری رو به جلو ببریم به گونه ای که کمبودهای مالی را جبران کنیم و تاکنون در این بخش از سوی استاندار مازندران انجام شده و توانست بخشی از مشکل مالی طرح های در دست اجرا تامین شود.
بار معضل پسماند بر دوش دولت 
رئیس شورای اسلامی شهر ساری که زباله چالش اصلی پیشروی مدیریت شهری این شهر مرکز استان مازندران است و هم اکنون به دلیل عدم افتتاح نیروگاه زباله سوز این شهر پس از ۸ سال از تصویب بار اصلی مشکل پسماند را بر روی دوش دولت می داند و معتقد است که براساس قانون حتی انتخاب مکان دفن زباله شهرداری ها نیز برعهده شورای تامین استانداری های استان که زیرمجموعه دولت قرار دارند، است و شهرداری ها صرفا وظیفه جمع آوری را بر عهده دارند.
علیجان شمشیربند می گوید: همچنین طبق قانون، شهردارها نمی توانند اعتبار مدیریت شهری را برای ساخت نیروگاه زباله سوز و یا سایر طرح های مشابه هزینه کنند و اگر شهرداری بخواهد این کار را انجام دهد نیز با برخورد دستگاههای نظارتی مواجه خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر آن تدوین طرح جامع پسماند نیز بر عهده استانداری هاست و شهرداری ها از لحاظ قانونی هیچ مسولیتی در این قبال ندارند و با تدوین طرح جامع شهرداری ها موظفند تا وظایف خود را در این ارتباط انجام دهند.
تهیه طرح جامع پسماند خانگی 
مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری مازندران می گوید: براساس وظیفه دفتر امور شهری مدیریت و نظارت بر حوزه شهرداری ها را بر عهده دارد و در حوزه شهرداری ها که وظیفه آنها جمع آوری زباله های خانگی است، طرح جامع پسماند وجود دارد.
محمد محمدی تاکامی افزود: در این طرح وظایف شهرداری ها، محل دفن زباله ، پیگیری پروژه های فراوری زباله ها مشخص شد و ما نیز به عنوان دستگاه حاکمیتی و نظارتی بر عملکرد شهرداری ها در این حوزه نظارت داریم و در سال های اخیر نیز با تقسیم بندی شهرها به ۹ نقطه در حوزه پسماند و ساماندهی محل دفن زباله ها به درستی پیگیری شد.
وی خاطرنشان کرد: برای سایر پسماندها شامل کشاورزی، زباله های عفونی بیمارستانی و صنعتی محیط زیست استان مسوولیت اصلی را بر عهده دارد و دفتر شهری استانداری طبق قانون مسولیتی در این زمینه ندارد.
معاون عمرانی استاندار مازندران که مسوولیت کارگروه پسماند استان را نیز بر عهده دارد اردیبهشت ماه سال جاری در نخستین نشست این کارگروه مشکل اصلی پسمانددر این استان را نبود مدیریت جامع پسماند اعلام کرد.
مهدی رازجویان محیط زیست مازندران را به عنوان دبیرکارگروه پسماند استان موظف کرد تا با همکاری دستگاههای مرتبط نسبت به تدوین طرح جامع مدیریت پسماند استان اقدام کند که طبق اظهارنظر محیط زیست این طرح همچنان در مرحله پیگیری است و تا به سرانجام رسیدن همچنان باید صبور بود.
روزانه در مازندران سه هزار تن زباله تولید می شود که حجم این زباله در روزهای تعطیل به خصوص تابستان به دلیل ورود گردشگران از اقصی نقاط کشور به این خطه شمال کشور به ۵ تا ۶ هزار تن در روز می رسد. /ایرنا